Quốc hội thảo luận về 5 biện pháp xử lý vật chứng, tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế

Sáng 30/10, Quốc hội nghe, cho ý kiến dự thảo Nghị quyết về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự.

Trong những năm qua, công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, trong đó có tội phạm tham nhũng, kinh tế đã đạt được những kết quả to lớn, nhất là các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo.

Tuy nhiên, thực tiễn hoạt động tố tụng hình sự cho thấy có nhiều khó khăn, vướng mắc đặt ra, nhất là trong việc xử lý vật chứng, tài sản trong các vụ án, vụ việc về tham nhũng, kinh tế. Nhiều vật chứng, tài sản có giá trị lớn tồn đọng khi bị thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa trong thời gian dài chưa được xử lý sớm để lưu thông, gây đóng băng, lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân.

Bên cạnh đó cũng còn thiếu các biện pháp để các cơ quan tố tụng thực hiện ngay từ đầu nhằm ngăn chặn sớm việc chuyển dịch, tẩu tán tài sản trước khi có đủ căn cứ áp dụng các biện pháp tố tụng kê biên, phong tỏa…

Để bảo đảm khơi thông nguồn lực, giải quyết những vấn đề cấp bách phát sinh, bảo đảm thu hồi sớm, tối đa giá trị tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 87-KL/TW ngày 13/7/2024 về Đề án “Xây dựng cơ chế xử lý vật chứng, tài sản bị tạm giữ, kê biên, phong tỏa trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, vụ việc.

Quán triệt Kết luận số 87-KL/TW của Bộ Chính trị về việc xây dựng cơ chế xử lý sớm tài sản, vật chứng không chỉ áp dụng trong các “vụ án” mà còn áp dụng đối với các “vụ việc”, phạm vi điều chỉnh của dự thảo nghị quyết đã xác định việc thí điểm xử lý vật chứng, tài sản bị thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa thực hiện ngay từ giai đoạn giải quyết nguồn tin về tội phạm, xuyên suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và chỉ áp dụng thí điểm đối với các vụ án, vụ việc hình sự thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo.

Dự thảo nghị quyết quy định 5 biện pháp xử lý vật chứng, tài sản, gồm: Trả lại tiền cho bị hại hoặc gửi tiền vào ngân hàng để chờ xử lý; nộp tiền bảo đảm để hủy bỏ việc thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa; cho phép mua bán, chuyển nhượng vật chứng, tài sản và xử lý tiền thu được từ việc mua bán, chuyển nhượng; giao vật chứng, tài sản cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp để quản lý, khai thác, sử dụng; tạm ngừng giao dịch; tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng tài sản.

Sau khi nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết tại phiên làm việc toàn thể ở Hội trường Diên Hồng, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tổ. Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An thảo luận tại Tổ 3 cùng đoàn ĐBQH các tỉnh: Bắc Giang, Quảng Ngãi.

Thiếu tướng Trần Đức Thuận – Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, đại biểu đoàn Nghệ An bày tỏ đồng tình cao việc Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm để xử lý kịp thời các vướng mắc đặt ra trong quá trình thực hiện Bộ luật Tố tụng hình sự; từ đó rút kinh nghiệm, tiến tới sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự.

Tuy vậy, Thiếu tướng Trần Đức Thuận đề nghị, cơ quan soạn thảo rà soát kỹ lưỡng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và pháp luật có liên quan để tránh chồng chéo, vướng mắc với nghị quyết trong quá trình thực hiện. Nghị quyết cũng nên có quy định, trường hợp có chồng chéo, vướng mắc thì nên xử lý theo quy định tại nghị quyết này.

Đề cập đến nội dung của dự thảo nghị quyết, vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị quy định rõ, vấn vấn đề xử lý vật chứng, tài sản như: Vật chứng là tài sản, tài sản kê biên; đồng thời đảm bảo nguyên tắc xử lý vật chứng, tài sản không ảnh hưởng đến giải quyết vụ án, vụ việc; có tiêu chí trong xử lý vật chứng tài sản có ý nghĩa lưu thông phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, không để lãng phí.

Cũng trong chương trình làm việc, Quốc hội tiến hành thảo luận tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu; nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu.